De stad Berlijn is vergeven met zogenoemde gedenkstättes. Monumenten om de ontzettend indrukwekkende geschiedenis te herdenken. Veel bekende monumenten, zoals de Denkmal für die ermordeten Juden Europas. Beter bekend als het holocaust monument. Maar ook de gedenkstätte Berliner Mauer bij de Bernauer Straβe. Een veel minder bekend monument is Gleis 17, maar dit monument is des te indrukwekkender. Ik bezocht het tijdens mijn derde tripje naar Berlijn.
Het was zaterdagochtend en nog redelijk vroeg. Of ik genoeg tijd had om naar Gleis 17 te gaan, wist ik eigenlijk niet. Het ligt redelijk afgelegen. Daarom is het nog een aardig eind met het openbaar vervoer. Toch besloot ik heen te gaan en dit is een hele goede beslissing geweest.
Wat is Gleis 17?
S-Bahnhof Grunewald is een station waar veel deportaties begonnen richting de concentratiekampen in Europa. Zo vertrok de eerste deportatietrein vanaf dit station op 18 oktober 1941. Dit was het echte begin van de holocaust. Vanaf deze datum zijn er ongeveer 50.000 Duitse Joden gedeporteerd naar onder andere Riga, Warschau en Theresienstadt. Waarvan 17.000 hun laatste ‘reis’ begonnen op station Grunewald. Wetende dat ze nooit meer terug zouden keren.
Gleis 17 (perron 17, platform 17) is een monument om deze gruwelijke gebeurtenissen te herinneren en te herdenken. Het ontwerp kwam van architectuur bureau Lorch und Wandel, dat de prijsvraag won, voor het ontwerp van dit monument. Het spoor is behouden gebleven en langs het spoor, staat werkelijk elke datum waarop een deportatie heeft plaats gevonden vanaf Grunewald. Daarbij staan de aantallen van de Joden die hier vertrokken en waar zij heen zijn gebracht.
Waarom Gleis 17 bezoeken?
Gleis 17 is een wat minder bekend monument, maar daarom niet minder indrukwekkend. Het was zaterdagochtend en ik was nagenoeg de enige toerist die hier een kijkje kwam nemen. Vanaf de eerste stap die ik hier zette, werd ik gegrepen door de feiten. De stilte die ik ervaarde, liet me nog eens even extra stil staan bij de gruwelijkheden die hebben plaats gevonden op de eindbestemming van de treinen die hier vertrokken zo’n 75 jaar geleden. Wandelend langs alle aantallen, krijg ik een brok in mijn keel… Zoveel mensen, gewoon zonder pardon gedeporteert naar concentratiekampen waar hetzelfde lot hen wachtte
.
Wanneer ik verder loop – aan de andere kant van het spoor – waar de data, aantallen en feiten maar niet ophouden – ontdek ik een aantal rozen. Iemand moet deze hebben achter gelaten bij exacte data, waarschijnlijk om familieleden de herdenken. De tranen springen in m’n ogen, wát een geschiedenis.
Gleis 17 bezoeken
Neem de S7 richting Charlottenhof en stap uit op station Grunewald, er wordt gelijk aangegeven waar het monument zich bevind. De entrée is gratis.